اگر نگاهي به گذشته بيندازيم، متوجه مي‌شويم امروزه، بيش از پيش به اينترنت و خدمات و امكاناتي كه از طريق اين شبكه بزرگ كامپيوتري در اختيارمان قرار مي‌گيرد، وابسته شده‌ايم. اين وابستگي تا حدي است كه تصور اين‌كه روزي بتوانيم بدون دسترسي به اينترنت، امور روزمره زندگي را انجام دهيم، برايمان قدري مشكل است.پرداخت قبوض، انجام عمليات بانكي، خريد از فروشگاه‌هاي بزرگ، آموزش مجازي، تماشاي برنامه‌هاي تلويزيوني، مطالعه كتاب و دسترسي به منابع اطلاعاتي مختلف تنها بخشي از امكانات و خدمات متنوعي است كه از طريق اينترنت در اختيارمان قرار مي‌گيرد، بنابراين ترديدي نيست در هر جايي كه ردپاي انسان‌ها در آنجا ديده شود، توسعه ارتباطات مبتني بر اينترنت نيز در كنار ديگر نيازمندي‌هاي آنها، لازم و ضروري باشد. توسعه اينترنت فرازميني يا فضايي نيز مقوله جديدي است كه در سال‌هاي اخير مورد توجه قرار گرفته است تا امكان ارتباط فضانوردان به اين شبكه بزرگ كامپيوتري را فراهم سازد.دكتر وینت سرف ـ كه از او به عنوان پدر اينترنت نام برده مي‌شود ـ سال 1973 ميلادي با معرفي پروتكل كنترل ارتباطي موسوم به TCP ، پايه‌هاي ارتباطات مدرن و امروزي را بنا نهاد، اما حدود 20 سال طول كشيد تا ارتباطات اينترنتي توانست به شكل امروزي در جوامع انساني گسترش يابد و اكنون پس از عبور از اين مراحل، زمان آن فرا رسيده تا دنياي وب را در محدوده‌اي فراتر از مرزهاي زميني و در فضا نيز گسترش داد.در حقيقت مفهوم اينترنت فضايي مقوله جديدي نيست. از زماني كه نخستين كاوشگرهاي فضايي به منظومه شمسي فرستاده شد، برقراري ارتباط با كاوشگرهاي ارسالي از طريق امواج راديويي مورد توجه قرار گرفت.در اين روش ارتباطي، از آنتن‌هاي مستقر در سطح زمين به عنوان ورودي‌ها و دروازه‌هاي تبادل اطلاعات با كاوشگرهاي فضايي استفاده مي‌شد. در آغاز براي هر ماموريت فضايي از يك پروتكل ارتباطي اختصاصي استفاده مي‌شد تا اين كه محققان ناسا تصميم گرفتند با توجه به افزايش ماموريت‌هاي فضايي، از يك روش استاندارد واحد براي تبادل اطلاعات با كاوشگرها و فضاپيماها استفاده كنند. در حقيقت اينترنت فضايي نتيجه پيشرفت‌هاي به‌دست آمده در زمينه ايجاد يك استاندارد واحد ارتباطي در فضاست.

دسترسي به اينترنت در فضا

اوايل سال 2010 ميلادي ناسا اعلام كرد پس از سال‌ها تلاش، فضانوردان مي‌توانند در ايستگاه فضايي بين‌المللي به اينترنت دسترسي داشته باشند، اما آنچه فضانوردان تحت عنوان اينترنت از آن استفاده مي‌كنند، با آنچه ما به عنوان اينترنت به آن دسترسي داريم، متفاوت است.فضانوردان در ايستگاه فضايي يك لپ‌تاپ دارند كه مي‌توانند با استفاده از آن و از راه دور كامپيوتري را كه در سطح زمين به اينترنت وصل شده است، كنترل كنند. در واقع در شرايطي كه پوشش ارتباطي با زمين كامل باشد فضانوردان مي‌توانند با اندكي تاخير به اينترنت وصل شوند. گرچه اين ارتباط، در مقايسه با اينترنت زميني بسيار كندتر است، اما براي آنها كاربردي است و اين امكان را در اختيار فضانوردان قرار مي‌دهد تا از آنچه در سطح زمين اتفاق مي‌افتد، مطلع شوند يا از اين طريق با اعضاي خانواده و دوستانشان در ارتباط باشند.تي‌‌جي‌كريمر، نخستين فضانوردي است كه ارسال اولين پيام تویيتري را از ايستگاه فضايي بين‌المللي تجربه كرد. پيام تويیتري تي‌جي‌كريمر، به منزله ورود اينترنت به فضا بود. در حقيقت فضانوردان ايستگاه فضايي در نخستين روزهاي سال 2010 ميلادي، با نصب بسته نرم‌افزاري ويژه توانستند براي نخستين بار از طريقWireless به شبكه جهاني اينترنت وصل شوند و ورود فضا به دنياي وب را جشن بگيرند.

اينترنت پرسرعت مي‌تواند نقش موثري 
در بهبود برقراري ارتباط ميان فضانوردان با ايستگاه‌هاي مستقر در سطح زمين داشته باشد و زيرساخت ارتباطي مهمي براي برقراري ارتباط ميان فواصل دور باشد

پيش از اين، فضانوردان مي‌توانستند از طريق سيستم‌هاي دريافت و پخش و با تاخير زماني قابل توجه از اين روش براي دريافت و ارسال نامه‌هاي الكترونيكي استفاده كنند و به اين ترتيب، با راه‌اندازي اينترنت فضايي بسياري از موانع و محدوديت‌هاي پيشين در اين زمينه برداشته مي‌شد.پروتكل‌هاي اينترنتي زميني مانند Tcp يا همان پروتكل كنترل ارتباطي و پروتكل IP يا پروتكل اينترنتي در فواصل نزديك از عملكرد قابل قبولي برخوردار بودند، اما عواملي مانند حركت فضاپيماها در مدار سيارات، وقوع توفان‌هاي خورشيدي و همچنين فواصل بسيار طولاني ازجمله عواملي هستند كه در عملكرد اين پروتكل‌ها در فضا ايجاد اختلال مي‌كنند.به همين علت ناسا پروتكل جديدي موسوم به DSN را براي انتقال اطلاعات در فضا و توسعه اينترنت فضايي راه‌اندازي كرد كه در مقايسه با روش‌هاي مشابهي كه پيش از اين براي انتقال اطلاعات در محدوده‌اي فراتر از مرزهاي زميني مورد استفاده قرار مي‌گرفت، از عملكرد بهتري برخوردار است و مي‌تواند پاسخگوي طيف وسيعي از نيازهاي فضانوردان باشد. اگرچه نمي‌توان تلاش‌هاي ناسا در توسعه اينترنت فضايي را ناديده گرفت، اما در حقيقت وینت سرف نخستين فردي بود كه چندين سال پس از توسعه شبكه‌هاي ارتباطي اينترنتي، موضوع اينترنت بين سياره‌اي را مطرح كرد. از آن زمان محققان ناسا تلاش كردند با ايجاد يك پروتكل اختصاصي ارتباطي، اينترنت بين‌سياره‌اي يا فضايي را راه‌اندازي كنند.

ابتكار جديد ناسا براي توسعه اينترنت در فضا

در حال حاضر سرعت انتقال اطلاعات از مريخ به زمين تنها حدود 6 مگابايت در ثانيه است و بيش از 90 دقيقه طول مي‌كشد تا بتوان يك عكس باكيفيت بالا را از مريخ به زمين ارسال كرد، اما محققان ناسا در تلاش هستند با استفاده از سيستم ارتباطي پيشرفته مبتني بر امواج ليزر، زمان ارسال اطلاعات از زمين به مريخ يا عكس آن را به ميزان قابل توجهي كاهش دهند تا به اين ترتيب، زمان ارسال يك عكس باكيفيت از 90 دقيقه به 5 دقيقه برسد.به نظر مي‌رسد زمان آن رسيده است تا محدوديت سرعت اتصال شبكه‌هاي فضايي نيز با استفاده از روش‌هاي مشابهي كه دسترسي كاربران خانگي زميني را به اينترنت بي‌سيم و پهن باند فراهم مي‌كند، از ميان برداشته شود.به عبارت ديگر، اينترنت پهن باند و سريع تنها نياز اين كره خاكي نيست، بلكه اينترنت فضايي نيز بايد به روز شود تا بتواند پاسخگوي نياز كاربران باشد. ناسا قصد دارد براي ارتقاي اين سيستم ارتباطي فرازميني از يك سيستم رديابي پيشرفته و 2 مودم كه به يك ماهواره تجاري متصل مي‌شوند، استفاده كند.

يكي از مودم‌ها ارتباط با زمين و ديگري ارتباط با ايستگاه‌هاي فضايي داخل و خارج از منظومه شمسي را امكان‌پذير مي‌سازد. پيش‌بيني شده است راه‌اندازي اين سيستم حدود 3 سال به طول انجامد و ناسا هم‌اكنون در حال انجام مراحل آزمايشي اين طرح است. محققان اميدوارند بتوانند با اين روش، اينترنت پرسرعت را به دورترين نقاط كهكشان راه شيري برسانند. آنها بر اين باورند اين سيستم ارتباطي مي‌تواند نقش موثري در بهبود برقراري ارتباط ميان فضانوردان با ايستگاه‌هاي مستقر در سطح زمين داشته باشد و زيرساخت ارتباطي مهمي براي برقراري ارتباط ميان فواصل دور باشد.سفرهاي فضايي آينده و شناخت اسرار ديگر اجرام منظومه شمسي مستلزم ايجاد سيستم ارتباطي پيشرفته‌اي براي سفر به فضاست، اما فاصله زياد بين زمين و ديگر سيارات، موانع فضايي و همچنين وزن پايگاه‌های مستقر در فضا ازجمله موانع و محدوديت‌هايي است كه موجب مي‌شود به‌رغم افزايش روزافزون سرعت ارتباطات الكترونيكي در سطح زمين، رشد ارتباطات در فضا به كندي انجام شود. ارتباط همزمان اينترنتي با افزايش فاصله از سطح زمين با تاخير بيشتري صورت مي‌گيرد. علاوه بر اين ميليون‌ها مانع ارتباطي ناشناخته در فضا وجود دارد كه مي‌تواند در كانال ارتباطي بين فضانوردان و پايگاه‌هاي زميني اختلال ايجاد كند.البته بايد اين نكته را در نظر داشت كه حمل و ارسال آنتن‌هاي قدرتمندي كه مي‌توانند ارتباط با اعماق فضا را تقويت كنند نيز غيرممكن است.اينها ازجمله مواردي است كه نشان مي‌دهد توسعه اينترنت فضايي نيازمند از ميان برداشتن موانع و محدوديت‌هاي بسياري است كه مي‌تواند انجام اين پروژه را به تاخير بيندازد. بدون ترديد در آينده‌اي نه‌چندان دور، اينترنت در اعماق منظومه شمسي گسترش خواهد يافت. بنابراين دور از انتظار نخواهد بود كه اين دستاورد بتواند زمينه‌ساز فراهم ساختن سيستمي ارتباطي براي سفر انسان‌ها به ديگر سياره‌هاي منظومه شمسي باشد.



تاريخ : شنبه 8 بهمن 1390برچسب:, | | نویسنده : مقدم |
صفحه قبل 1 صفحه بعد