اگر قرار باشد روزی شغل خود را از دست بدهید، ترجیح می‌‌دهید جای شما را به یک فرد دیگر بدهند یا یک ربات؟ اگر به‌‌طرز عجیبی احساس می‌‌کنید که ترجیح شما با یک ربات است، باید بدانید تنها نیستید. اکثریت مردم احساسی مانند شما دارند. مردم ترجیح می‌‌دهند درصورت اخراج‌‌شدن خود، جای آن‌‌ها به یک ربات داده شود؛ در حالی که اگر قرار باشد این اتفاق برای همکارشان بیفتد، ترجیح می‌‌دهند جایگزین او یک ربات نباشد.

آرمین گرانولو از دانشگاه فنی مونیخ آلمان می‌‌گوید که عواقب روانی ناشی‌‌از جایگزین‌‌شدن توسط فناوری مدرن با جایگزینی توسط یک انسان کاملا متفاوت است. در این راستا، او به‌‌اتفاق همکارانش آزمایشی را ترتیب داده‌اند تا بتوانند تفاوت میان این دو حالت را درک کنند.

آن‌‌ها از ۳۰۰ داوطلب خواستند که نظر خود را درباره‌‌ی جایگزینی یکی از همکاران فعلی خود با یک ربات یا یک انسان بیان کنند. ۶۲ درصد از شرکت‌‌کنندگان اظهار کردند که ترجیح می‌‌دهند همکارشان یک انسان باشد؛ اما وقتی از آن‌‌ها پرسیده شد که نظر خود را درمورد جایگزینی خودشان در مشاغل فعلی بیان کنند، تنها ۳۷ درصد از شرکت‌‌کنندگان جایگزینی خود را با یک انسان دیگر ترجیح دادند.

در ادامه، گرانولو و همکارانش از ۲۵۱ شرکت‌‌کننده خواستند که احساس خود را درمورد جایگزینی کارمندان با انسان یا ربات تشریح کنند. وقتی این پرسش درمورد جایگزینی مشاغل سایر افراد با ربات‌‌ها مطرح شد، شرکت‌‌کنندگان بیشترین احساس منفی را از خود نشان دادند؛ درحالی که احساس آن‌‌ها درمورد جایگزینی مشاغل خودشان با ربات‌‌ها آنچنان منفی نبود.

این گروه از پژوهشگران دریافتند که در بحث اشتغال، مردم ربات‌‌ها را تهدید مهمی برای هویت خود قلمداد نمی‌‌کنند. همچنین از این افراد پرسیده  شد که کدام‌‌یک از انواع جایگزینی شغلی باعث می‌‌شود که آن‌‌ها احساس بی‌‌ارزشی بیشتر و نیز حس تردید درمورد قابلیت‌‌های شخصی خود داشته باشند. گرانولو در این رابطه می‌‌گوید مردم احساس می‌‌کنند که مجبور نیستند به‌‌همان شکلی که با یک انسان رقابت می‌‌کنند، با یک ربات یا یک نرم‌‌افزار رقابت کنند.

مشاغلی برای ربات‌‌ها

همچنین گرانولو و تیمش از ۲۹۶ کارگر در صنایع ساخت و تولید تحقیق به‌‌عمل آوردند. آن‌‌ها دریافتند یک‌‌سومکارگران گمان می‌‌کنند که شغل فعلی آن‌‌ها می‌‌تواند در آینده‌‌ی نزدیک توسط فناوری جایگزین شود؛ اما این کارگران نیز مانند شرکت‌کنندگان پژوهش پیشین معتقد بودند که ترجیح می‌دهند با یک ربات جایگزین شوند تا یک انسان.

شاید در واقعیت نیز حق با همان افرادی باشد که احساس می‌‌کنند به‌‌زودی مشاغلشان به ربات‌‌ها واگذار خواهد شد. در سال ۲۰۱۳، کارل فری و همکارانش در دانشگاه آکسفورد انگلستان اقدام به دسته‌‌بندی مشاغل براساس سهولت انجام آ‌‌نها توسط ربات‌‌ها کردند. آن‌‌ها دریافتند که طی ۲۰ سال آینده، تقریبا نیمی از مشاغل در ایالات متحده می‌‌تواند توسط ربات‌‌ها انجام شود. پژوهش‌‌های مشابه دیگری نیز در این زمینه انجام شده است و با وجود تفاوت در اعداد و ارقام، تقریبا بیشتر پژوهشگران متفق‌‌القول هستند که تعداد زیادی از مشاغل در آینده‌‌ی نزدیک، خودکار خواهند شد. فری می‌‌گوید:

من متوجه شدم که کارگران، کارخانجات اتوماسیون‌‌شده را به انواع غیراتوماسیون ترجیح می‌‌دهند؛ چراکه در این صورت آن‌‌ها مجبور نیستند کارهایی نظیر حمل بارهای سنگین را انجام دهند. اما مردم به این تغییرات اهمیت می‌‌دهند. وقتی مفهوم تازه‌‌ای معرفی می‌‌شود، آن‌‌ها درباره‌‌ی کاهش مسئولیت‌‌پذیری احساس نگرانی می‌‌کنند؛ این موضوع، آن‌‌ها را درباره‌‌ی خطر ازدست‌‌رفتن مشاغلشان نیز نگران می‌‌کند.

او می‌‌گوید برخی از مشاغل تنها تغییراتی ساده را تجربه خواهند کرد و بدین‌‌ترتیب به‌مرور با پیشرفت فناوری سازگاری می‌یابند. برای مثال، ۴۰ سال پیش نیز یک باجه‌‌دار در بانک در مقایسه با یک دستگاه ATM امروزی، با حجم بیشتری از پول و نقل‌‌وانتقال وجه سروکار داشت؛ اما این مشاغل هنوز هم وجود دارند. امروزه وظایف یک باجه‌‌دار بیشتر به یک مدیر ارتباطات شباهت پیدا کرده است. واقعیت این است که آن شغل ناپدید شده ولی نگاه ما نسبت‌‌به این واقعیت طور دیگری است؛ چراکه تنها چیزی که برای مردم اهمیت دارد این است که آیا آن‌‌ها جایگزین شده‌‌اند یا خیر.

فری می‌‌افزاید در این میان، مشاغل کم‌‌درآمدی که به مهارت بالایی نیاز ندارند، ممکن است به‌‌طور کامل با اتوماسیون جایگزین شوند:

با نگاه به آینده می‌بینیم که کارگران انبارها، صندوق‌‌داران، مسئولان پذیرش و رانندگان کامیون از اقشاری هستند که بیشترین تأثیر را از فناوری خواهند پذیرفت. در حال حاضر، در بسیاری از نقاط هنوز خبری از حضور خودروهای خودران یا سرویس Amazon Go (فروشگاه‌‌های بدون کارمند) نیست؛ ولی من اطمینان دارم درنهایت شاهد حضور آن‌‌ها خواهیم بود.