پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به طراحی و ساخت دستگاهی برای اندازه گیری چسبندگی و خواص مکانیکی سلول‌ها شدند که نسبت به نمونه‌های موجود ارزان قیمت‌تر است.

سعید صالحی پور، مجری طرح با بیان اینکه پدیده چسبندگی در سلول ها از جنبه‌های عملکردی سلول مانند رشد، تکثیر، تقسیم، مرگ برنامه‌ ریزی ‌شده سلول و مهاجرت سلول حائز اهمیت است، گفت: این پدیده به پدیده‌های ماکروسکوپی مختلف چون تشکیل جنین، بازسازی بافت‌ها، ترمیم زخم، رشد تومور و سرطانی شدن بافت، حملات قلبی و کم خونی و تنگی نفس منجر می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه پدیده چسبندگی سلول در حوزه های دیگری مانند سنسورها، مواد و چاپگرهای زیستی کاربرد دارد بر ضرورت فهم کمی و کیفی چسبندگی سلول تاکید کرد.

صالحی پور ادامه داد: نیروی چسبندگی سلول به ‌عنوان یکی از معیارهای اندازه‌گیری میزان چسبندگی سلولی عاملی است که طی دهه‌ گذشته به طور قابل ‌ملاحظه‌ای مورد توجه محققان قرارگرفته است.

مجری طرح، دستگاه AFM (میکروسکوپ نیروی اتمی) را یکی از دستگاه‌هایی دانست که برای اندازه گیری نیروی چسبندگی سلول به کار می رود و افزود: یکی از مشکلات اصلی در این دستگاه ها هزینه بسیار بالای دستگاه و قطعات جانبی و سنسور آنها است ضمن آنکه زمان آماده سازی این دستگاه طولانی است.

وی با اشاره به اجرای مطالعاتی در این زمینه در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، گفت: این مطالعات به منظور طراحی و ساخت دستگاهی با قابلیت اندازه‌گیری نیرو و مقاومت چسبندگی سلولی اجرایی شد.

مجری طرح اضافه کرد: در این طرح موفق به طراحی و ساخت دستگاه سه محوره اندازه‌گیری نیروی چسبندگی سلول به روش میکروتیرها با تحریک نانومتری شدیم.

وی با بیان اینکه در این دستگاه از یک مکانیسم سه محوره برای اندازه گیری استفاده شد، خاطر نشان کرد: در این دستگاه از دو محور برای تعیین موقعیت سلول و از یک محور برای تحریک سلول استفاده شده است.

صالحی پور به جزئیات این دستگاه اشاره کرد و گفت: این دستگاه نیروی برشی به سلول اعمال و عکس‌العمل سلول در برابر این تحریک از طریق سنسور فیبر نوری طراحی شده، ثبت می‌شود.

این محقق با تاکید بر اینکه تمام مراحل انجام تست توسط میکروسکوپ دیجیتال تعبیه شده در دستگاه تصویربرداری می‌شود، اضافه کرد: پس از آن به کمک نرم افزار تحلیل تصویر و تحلیل مکانیکی، مقدار نیروی چسبندگی سلول محاسبه خواهد شد.

وی با اشاره به مزیت‌های این دستگاه خاطر نشان کرد: مزیت این روش در این است که به ‌راحتی می‌توان با تغییر سطح مقطع سنسور، جنس سنسور، دقت و حساسیت اندازه‌گیری دستگاه را افزایش داد.

مجری طرح از انجام فاز حیوانی این دستگاه خبر داد و افزود: به ‌منظور ارزیابی صحت عملکرد دستگاه تست های بر روی سلول های حیوانی انجام شد و نتایج به ‌دست‌ آمده از دستگاه با مطالعات قبلی مقایسه شد که نتایج نشان داد که داده های به دست آمده تطابق خوبی با مطالعات قبلی ‌دارد.

صالحی پور، ارزان‌قیمت بودن دستگاه نسبت به نمونه‌های مشابه، زمان آماده‌سازی حداقلی دستگاه برای انجام تست، راحتی کار با دستگاه، اندازه‌گیری مستقیم نیرو، لوازم جانبی ارزان‌قیمت در صورت نیاز به تعویض و دقت اندازه گیری نانو نیوتن را از عمده ترین مزایای دستگاه ساخته شده نام برد.

وی با بیان اینکه فعالیت های مربوط به ثبت اختراع این دستگاه درحال انجام است، خاطرنشان کرد: طراحی و ساخت دستگاه سه محوره اندازه گیری نیروی چسبندگی سلولی در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر عطاالله هاشمی و دکتر نبی الله ابوالفتحی اجرایی شده است.