الکساندر لازوتکین، فضانورد و مهندس طراحی سامانه های فضایی روسیه در بدو ورود به ایران با حضور در کنار مزار سردار لشگر شهید حسن طهرانی مقدم به پدر صنعت موشکی ایران که نقش ویژه ای در شکل‌گیری صنعت فضایی و ساخت ماهواره برها در کشور داشته، ادای احترام کرد.

شهید طهرانی‌مقدم که ۲۵ سال از عمر خود را صرف ایجاد و توسعه صنعت موشکی ایران کرد، ضمن راه‌اندازی توپخانه سپاه پاسداران و فرماندهی موشکی زمین به زمین سپاه در سالهای نخست جنگ تحمیلی، نقش ویژه ای در طراحی و اجرای طرح‌های مختلف موشکی در سالهای جنگ و پس از آن داشت که زمینه ساز دستیابی ایران به توانمندی پرتاب ماهواره و کاوشگرها شد.

سردار طهرانی مقدم که از سال 1385 به عنوان مشاور فرمانده کل سپاه در امور موشکی و رییس سازمان جهاد خودکفایی سپاه خدمت می کرد، 21 آبان ماه 1390 در حالی که برای یک آزمایش موشکی آماده می شد بر اثر انفجاری که در پادگان امیرالمومنین(ع) شهرستان ملارد رخ داد به همراه جمعی از همکارانش به فیض عظیم شهادت نایل شد.

لازوتکین از مهندسان برجسته شرکت انرگیا - سازنده سفینه‌های مختلف فضایی از جمله ناو کیهانی سایوز - است که مدت ها به عنوان مربی با فضانوردان کار می کرده و از سال 1992 در مرکز آموزش فضانوردان آموزش دیده است. سفر فضایی وی در سال 1997 به عنوان مهندس پرواز "سایوز 25" اعتبار زیادی برای او به وجود آورد زیرا در جریان این ماموریت دو حادثه مهم رخ داد که می توانست منجر به برهم خوردن برنامه ها و صدمه اساسی به مجتمع مداری میر شود. یک آتش سوزی که با سرعت عمل، شجاعت و تیزهوشی او و همکارانش به سرعت مهار شود و حادثه وحشتناک دیگر، تصادف ناو باربری پروگرس بود که این حادثه نیز با شجاعت و درایت وی و همکارانش کنترل شد.

لازوتکین بعد از خروج از گروه فضانوردان به عنوان یکی از بنیانگذاران مرکزهمکاری های فضایی "سیاره زمین" به ترویج فضانوردی پرداخت و مدیریت مرکز ترویج و آموزش فضا کودکان و جوانان روسیه را بر عهده گرفت. او بعدها به عنوان معاون مدیر امور علمی و آموزشی و روابط عمومی موزه یادمان فضایی انتخاب شد و بالاخره به مدت سه سال مدیریت این موزه یادمان فضایی را بر عهده داشت. امروز هم به عنوان یکی از مدیران کلیدی موسسه زوزدا فعالیت دارد.

لازوتکین که تا حدود دو هفته دیگر در ایران خواهد بود با سفر به شهرهای دامغان، اصفهان و نهاوند در جمع علاقمندان به فناوری فضایی سخنرانی کرده و پس از بازگشت به تهران نیز در برنامه های عمومی و تخصصی مختلف پاسخگوی سوالات مختلف کارشناسان و علاقمندان خواهد بود.

 

نگاهی به زندگی شهید طهرانی مقدم

گفتنی است، شهید طهرانی مقدم متولد آبان ماه ۱۳۳۸ در محله سرچشمه تهران بود. وی پس از پایان دوره تحصیلات متوسطه در رشته صنایع(برش قطعات صنعتی) در سال 1356 در مقطع فوق دیپلم مدرسه عالی تکنیکیوم نفیسی پذیرفته شد.

وی همزمان با اوج‌گیری انقلاب به صف انقلابیون پیوست و در روزهای نزدیک به پیروزی انقلاب به اتفاق دوستانش به ساخت نارنجک‌های دستی با استفاده از سه راهی لوله آب می پرداخت.

طهرانی مقدم در سال 1358 در مقطع لیسانس رشته مهندسی صنایع پذیرفته و به اخذ مدرک مهندسی در این رشته موفق شد.

در آغاز جنگ تحمیلی و بعد از عملیات ثامن‌الائمه که منجر به شکست حصر آبادان شد‌، طهرانی مقدم که متوجه ضعف آتش پشتیبانی خودی مستقر در خطوط مقدم جنگ شده بود پاییز 1360 طرح ساماندهی آتش پشتیبانی (خمپاره‌اندازها) را به شهید حسن باقری ارائه کرد و در پی آن

مسوولیت فرماندهی پشتیبانی‌کننده آتش‌های خمپاره‌ای سپاه را عهده دار شد.

برادر شهید طهرانی‌مقدم درباره شرایط آن روزهای سپاه که حداقل امکانات و تجهیزات را در اختیار داشت، می‌گوید: برخی دوستان زمانی که شنیدند یک جوان متعهد به عنوان فرمانده توپخانه انتخاب شده،‌ خندیدند و برخی هم به تمسخر گرفتند و گفتند که نه توپی وجود دارد و نه توپخانه‌ای، اما برای توپخانه فرمانده گذاشته‌اند! اخوی ما همان موقع گفت توپ‌های ما آن طرف است و اشاره کرد به نیروهای صدامی. چند روز بعد عملیاتی شکل گرفت که با انجام موفقیت‌آمیز آن، موفق شدند یک گردان توپخانه ارتش رژیم صدام را به غنیمت بگیرند و با همین توپ‌های غنیمتی، توپخانه سپاه شکل گرفت.

شهید طهرانی مقدم در سال 61 مرکز تحقیقات فنی توپخانه را در اهواز راه اندازی کرد.

وی می‌گوید: «در آن زمان توپ‌های غنیمتی ما 156 قبضه بود که همه آنها در دشت عباس و چناله به غنیمت گرفته شده بودند. ما برادران ارتشی را برای آموزش این توپ‌ها دعوت کردیم که یک تیم از توپخانه‌ ارتش برای ما اعزام شد و وقتی توپ‌ها را دیدند گفتند این توپ‌ها روسی هستند و آموزشی که ما دیده‌ایم توپ‌های آمریکایی بوده و کاربرد این توپ‌ها را نمی‌دانیم. ما می‌خواستیم از این توپ‌ها در عملیات بیت‌المقدس استفاده کنیم ولی هیچ آموزشی ندیده بودیم. توپ‌های زیادی با مهمات خوبی داشتیم ولی برای ما کارآمد نبودند. برادر بهمن چیره‌دست به دلیل تخصصی که داشتند، توپ‌ها را راه‌اندازی کردند و مرکز تعمیر و نگهداری توپخانه راه‌اندازی شد و توپ‌ها راهی عملیات شدند. دومین نفری که به یاری ما شتافت،‌ شهید ناهیدی بود که آموزش‌های لازم را خیلی با حوصله برای استفاده از وسایل غنیمت گرفته شده مثل ترتیل‌های فلزی،‌ دوربین‌های پاکدو و تجهیزات نشانه‌روی به ما دادند.».

آبان سال 1362،‌ ماموریت راه‌اندازی و سازماندهی فرماندهی موشکی زمین به زمین سپاه هم به طهرانی مقدم محول شد. در آن زمان، عراق حملات موشکی وسیعی علیه شهرهای بی دفاع ایران صورت می داد در حالی که ایران فاقد سامانه موشکی بود و مقابله به مثل، تنها در سطح توپخانه‌ای صورت می‌گرفت.

در پی موافقت امام (ره) با مقابله به مثل با حملات موشکی عراق در جلسه‌ای با حضور شهید طهرانی مقدم، مقرر شد شهر بصره با توپ‌های 130 میلیمتری که حداکثر برد آنها 28 تا 30 کیلومتر بود، مورد حمله توپخانه‌ای قرار گیرد که با شلیک موفق توپخانه سپاه در بهمن 1362 پاسخ کوبنده ای به حملات ناجوانمردانه صدام به مناطق مسکونی ایران داده شد.

21 اسفندماه 1363 اولین موشک ایران به سمت عراق (شهر کرکوک) و دومین موشک در بامداد 23 اسفند 64 به بانک 18 طبقه رافدین بغداد اصابت کرد و موشک بعدی در باشگاه افسران ارتش عراق در بغداد فرود آمد.

پس از تشکیل نیروهای سه گانه سپاه پاسداران،‌ شهید مقدم در سال 1364 به سِمت فرماندهی موشکی نیروی هوایی سپاه منصوب شد.

ایران، پس از شروع جنگ شهرها برای تامین موشک‌ به منظور پاسخ دادن به حملات موشکی عراق، لیبی را به کمک طلبید. قذاقی، چندین موشک به همراه لانچر پرتاب و تعدادی کارشناس را به ایران فرستاد. اما لیبیایی‌ها پس از مدتی در سال 1365 - بعد از عملیات والفجر 8 و قبل از کربلای 4 - در همکاری موشکی خود با ایران کارشکنی کردند و با گذاشتن ایراداتی روی سکوی موشکی، پادگان را ترک کردند تا نتوان از موشک‌ها استفاده کرد. با این حال شهید طهرانی مقدم و تیمش ظرف دو ماه این موشک‌ها را عملیاتی کردند.

همزمان با انجام عملیات‌ مقابله به مثل موشکی و با پیگیری‌های سردار طهرانی مقدم در سال 1366 نخستین سامانه موشک ایرانی با نام نازعات ساخته شد.

شهید طهرانی مقدم در روند تحقیقات و ساخت موشک شهاب 3 در دهه 1370 نیز نقشی ویژه ایفا کرد.