معمولا چه نوع علائمي در كف دست، نشانه بيماري است؟

يكسري علائم و تغييرات ظاهري كف دست، نشان‌دهنده بيماري است. مثلا پوسته‌پوسته‌شدن، قرمزي و خارش پوست از مهم‌ترين علامت‌هاي حساسيت‌هاي پوستي است. ظاهر شدن علائمي همچون قرمزي كف دست هم مربوط به نارسايي كليوي است. هنگام كم‌كاري يا پركاري تيروئيد، كف دست سرد يا گرم مي‌شود. در صورت كمبود ويتامين A، پوست كف دست خشك و پوست‌ريزي مي‌كند. در اثر كمبود اسيد نيكوتينيك، بيماري‌ به نام پلاگر ايجاد مي‌شود كه يكي از نشانه‌هاي آن قرمزي كف دست است. معمولا هنگامي كه فرد به بيماري‌هاي ويروسي مبتلا مي‌شود، كف دست او نقاط ريزي مانند جوش يا تبخال ايجاد مي‌شود يا هنگام ابتلا به قارچ‌هاي پوستي مانند قارچ كانديدا يا برفك، علائمي چون پوسته پوسته شدن كف دست به وجود مي‌آيد. ايجاد نقاط ريز خونريزي‌دهنده در كف دست هم مهم‌ترين مشخصه بيماري‌هاي عفوني مانند اندوكارديت است.در اين بيماري ميكروب به داخل خون و دريچه‌هاي قلب نفوذ مي‌كند. حتي گاهي اين نقاط ريز كف دست مي‌تواند نشانه بيماري سيفيليس باشد. گال يا جرب هم مهم‌ترين نشانه بيماري‌هاي انگلي است كه معمولا، لاي انگشتان دست و ناحيه‌اي كه مچ خم مي‌شود، ديده مي‌شود. دربيماري خودايمن پسوريازيس هم تغييراتي از جمله قرمزي كف دست ديده مي‌شود. تيره شدن كف دست هم يكي از نشانه‌هاي بيماري آديسون است كه به علت كم‌كاري غده آدرنال ايجاد مي‌شود.

ناخن برخي افراد به صورت قاشقي است. معمولا اين شكل در اثر كمبود آهن يا بر اثر اصابت ضربه به انگشت ايجاد مي‌شود. ناخن‌هاي شكننده هم بيشتر بين كساني كه مصرف زياد استون دارند يا در آب و هواي سرد و خشك زندگي مي‌كنند، ديده مي‌شود. ناخن‌هاي پنجاه پنجاه (نصف ناخن چسبيده به لبه انگشت و نصف ديگر هم بر اثر بلند شدن از بستر به رنگ سفيد درآمده است) هم بيشتر به علت ابتلا به بيماري‌هاي كليوي ايجاد مي‌شود. در كم‌كاري و پركاري تيروئيد، كمبود آهن و بيماري سيفيليس هم جدا شدن ناخن از بستر ديده شده است.گاهي اوقات فرد بر اثر از دست دادن پروتئين دچار سندرمي به نام نفروتيك (يكي از بيماري‌هاي كليوي) مي‌شود. در اين سندرم خطوط عرضي در ناخن ظاهر مي‌شود. خطوط طولي ناخن‌ها هم معمولا از سنين بالاتر در بين افراد ايجاد مي‌شود. در بيماري‌هاي روماتيسمي مفصلي هم ممكن است شاهد تظاهر اين خطوط باشيم.

موج‌داربودن ناخن‌ها معمولا بر اثر ايجاد خطوط طولي و عرضي روي ناخن به وجود مي‌آيد، اما سوراخ شدن ناخن ممكن است بر اثر حوادث شغل مانند اصابت ضربه در ناخن فرد آسيب‌ديده ايجاد شود و ناخن حالت شكنندگي پيدا كند.

برخي افراد، رنگ ناخن​شان به طور ارثي سفيد است اما گاهي اوقات، تغيير رنگ، ناخن به رنگ سفيد در افرادي كه از دارو استفاده مي‌كنند يا مبتلا به بيماري پسوريازيس هستند هم ديده مي‌شود.

تغيير رنگ ناخن به زرد، نشانه عفونت نيست. گاهي ممكن است به علت بيماري‌هاي تنفسي و ابتلا به سندرمي به نام ناخن زرد به وجود آيد اما تغيير رنگ ناخن به سبز نشانه عفونت شديد و بسيار خطرناك ميكروبي است.

ايجاد خطوط عرضي سفيد در ناخن، ضعف خونرساني رگ‌ها و تمايل ناخن‌ها به رنگ كبود و آبي از مهم‌ترين نشانه‌هاي نارسايي بيماري قلبي در كف دست و ناخن به حساب مي‌آيد.

معمولا تغييرات مختلفي در پوست و ناخن بر اثر ابتلا به بيماري ديابت ايجاد مي‌شود. يكي از اين تظاهرات ايجاد زخم در انتهاي انگشتان است. پوست دست اين افراد علاوه بر حساسيت‌هاي شديدي كه از خود نشان مي‌دهد، مي‌تواند در معرض عفونت بيشتر قرار بگيرد.

برخلاف كم‌كاري تيروئيد كه كف دست سرد و خشك است، در پركاري تيروئيد، شاهد گرم و مرطوب بودن كف دست‌ها هستيم. همچنين ممكن است عرق كردن كف دست به علت استرس، اضطراب و تحريكات عصبي باشد. غدد عرق توسط اعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك عصب‌دهي مي‌شود و به دليل اين‌كه كف دست و پا قدرت تعرق زيادي دارد وقتي فردي دچار استرس و اضطراب مي‌شود، اين نقاط شروع به عرق كردن مي‌كنند.

ورم انگشت يا كلابينگ انگشت اغلب در بيماري‌هاي مزمن مانند ريه ديده مي‌شود. در اين بيماري ريه بخوبي جريان اكسيژن هوا را رد و بدل نمي‌كند. به همين دليل تغييراتي در انتهاي انگشتان ايجاد مي‌شود؛ يعني انتهاي انگشتان ضخيم‌تر از ساير نقاط مي‌شود و به شكل دمبل درمي‌آيد. البته گاهي ورم انگشتان به برخي سرطان‌هاي گوارشي هم نسبت داده مي‌شود كه اين امر بعيد به نظر مي‌رسد.

خارش كف دست مي‌تواند علت‌هاي مختلفي داشته باشد.حساسيت‌هاي پوستي مهم‌ترين علت است كه به دليل تماس پوست با انواع و اقسام مواد حساسيت‌زا مانند شوينده‌ها، گياهان و ميوه‌ها ايجاد مي‌شود. گاهي با ايجاد خراش دركف دست و تماس با بزاق دهان حيوانات كه سرشار از باكتري‌هاي بي‌هوازي است، بيماري ازحيوان به انسان منتقل مي‌شود و علائمي همچون ايجاد لكه‌هاي عفوني در نوك انگشت و خارش كف دست تظاهر مي‌يابد. همچنين گاهي در دندانپزشكان حين انجام كار به علت تماس با بزاق بيماران، نقاطي از نوك انگشتان شان دچار خارش مي‌شود.

لكه‌هاي روي پوست مي‌تواند قرمز، قهوه‌اي يا سياه باشد. هنگامي كه افراد با لكه‌هاي قهوه‌اي يا سياه مواجه مي‌شوند، بايد هرچه سريع‌تر به پزشك متخصص پوست مراجعه كنند. اگر اين لكه‌ها به صورت خال باشد، ممكن است احتياج به نمونه‌برداري باشد. بنابراين بايد هرچه زودتر بدخيم يا خوش خيم بودن اين لكه پوستي مشخص شود، اما گاهي بر اثر ازدياد رگ‌هاي پوستي در يك ناحيه قسمتي از پوست به صورت لكه قرمز نمايان مي‌شود كه معمولا اين لكه‌ها خطرناك نيستند.

اگر لرزش فقط مربوط به دست باشد، مي‌تواند ارثي تلقي شود. معولا اين لرزش از سنين 20 تا 30 سالگي در افراد ايجاد مي‌شود. گاهي اوقات لرزش دست مي‌تواند ناشي از استرس و اضطراب هم باشد. يكي از علائم بيماري پاركينسون هم لرزش دست‌هاست با اين تفاوت كه تمام اعضاي بدن فرد مبتلا به لرزه درمي‌آيد، اما شدت لرزش در دست‌ها بيشتر است.

افرادي كه بيماري بخصوصي دارند، بايد مرتب دست و پاي خود را به طور روزانه معاينه كنند و مراقب باشند تا آسيبي متوجه اين نواحي نشود.در ضمن بايد توجه داشته باشند كه ظروف خود را با هر ماده شوينده‌اي نشويند و در صورت امكان، هنگام شستشو از دستكش استفاده كنند. همچنين بايد دقت داشته باشند كه نسبت به چه نوع ماده‌اي حساسيت دارند تا از تماس با آن خودداري كنند و چنانچه تغييراتي در كف دست، رنگ ناخن و رنگ پوست مشاهده كردند يا مبتلا به عفونت يا خارش كف دست شدند، هرچه سريع‌تر به پزشك مراجعه كنند.