از چند روز قبل بلیت هواپیما خریدید و هم‌اکنون روز پرواز رسیده است. چمدان بسته و راهی فرودگاه می‌شوید، اما چه حیف که پرواز کنسل اعلام می‌شود.

البته بارش برف، باران یا طوفانی شدن هوا با شانس شما ارتباطی ندارد! و تغییر آب و هوا امری طبیعی است؛ اما به‌هر حال در این هوای نامناسب پرواز شما کنسل شده و همه‌ی برنامه‌ریزی‌ها بر باد رفته‌اند. اما دلیل کنسل شدن پرواز هواپیماها چیست؟

در همه‌ جای دنیا پروازهای زیادی در طول سال به‌دلیل هوای نامساعد جوی کنسل شده یا با تاخیر انجام می‌شوند. بارندگی، طوفان و رعد و برقمی‌تواند فرودگاه را فلج کند.  

متهم اصلی سرمای هوا است. زیرا شرایطی ایجاد می‌کند که امنیت بلند شدن،‌ طول پرواز و فرود آمدن هواپیما را از بین می‌برد.

شرکت‌های سازنده‌ی هواپیما و شرکت‌های هواپیمایی قانون‌های ویژه‌ای دارند که مشخص می‌کنند در چه شرایط آب و هوایی امکان پرواز وجود ندارد.

در این میان رعد و برق و یخ زدن باران یا برف بیشترین خطر را دارند. برفی که روی بدنه‌ی هواپیما یخ می‌زند، وزن هواپیما را بیشتر کرده، بر ائرودینامیک بال‌ها اثر منفی می‌گذارد.

راه حل این مشکل یخ‌زدایی (de-iced) هواپیما است که با دستگاه‌های گران‌قیمت و ویژه انجام می‌شود. روش کار اسپری کردن ترکیبی از آب و اتیلن گلیکول بر هواپیما است.

اما حتی اگر هواپیما یخ‌زدایی شده باشد، ممکن است یخ زدن و سُر شدن باند پرواز، علت لغو شدن پرواز باشد؛ زیرا بدترین شرایط برای یخ‌زدایی باند پرواز،‌ دمای پایین و نتابیدن آفتاب است!

البته در ایران شرکت‌های هواپیمایی زیادی نیستند که مجهز به این دستگاه‌های گران‌قیمت باشند و به‌غیر از ایران‌ایر که یخ‌زدای قدیمی در اختیار دارد و برای هواپیماهایش از آن بهره می‌برد، شرکت‌های دیگر این دستگاه‌ها را خریداری نمی‌کنند.

احتمالا به‌دلیل قیمت بالای دستگاه و این‌که تعداد روزهای یخبندان در سال چندان زیاد نیست،‌ ترجیح می‌دهند هزینه نکنند.

خلبان‌ها تا حدی می‌توانند شرایط آب و هوایی را اداره کنند، ولی هنگامی که آب بیشتر از ۱٫۲۷ سانتی‌متر باشد یا برف جمع شده باشد، مدیریت پرواز مشکل خواهد بود و قبل از پایان یافتن باند فرودگاه، امکان بلند شدن از زمین مهیا نمی‌شود.

وجود آب باران یا برف در باند پرواز، موجب از بین رفتن اصطکاک شده، ایجاد هیدروپلنینگ (hydroplaning) می‌کند؛ به این معنی که باعث منحرف شدن چرخ‌های هواپیما از مسیر اصلی شده و امنیت پرواز را به‌خطر می‌اندازد.

خلبان برای داشتن یک پرواز بدون نقص به دید کافی نیاز دارد. برفِ اندک، تاثیری در پرواز ندارد. اما برف سنگین دید خلبان را مختل می‌کند. کولاک و رعد و برق دید کافی را از بین می‌برند و موجب یخ‌زدگی سطوح می‌شوند.

اما حتی اگر برف به پایان رسیده باشد، باد شدید می‌تواند برای پرواز مشکل ایجاد کند. باد در روزهای آفتابی و هوای صاف مدیریت می‌شود، اما وقتی همه جا یخ بزند،‌ دیگر باید لغو شدن پرواز را حتمی دانست.

اگر سرعت باد تا ۴۶٫۳ کیلومتر بر ساعت باشد، حرکت هواپیما قابل‌کنترل است؛ بادهای شدیدتر، بلند شدن، فرود و پرواز را دچار مشکل می‌کند. 

یخی که روی بدنه‌ی هواپیما و چرخ‌ها می‌نشیند، می‌تواند موجب مشکلات عملیاتی یا حرکتی شود و توقف به‌موقع دشوار خواهد بود. باران ریز و شدید هم در زمانی که دمای هوا به صفر نزدیک می‌شود، می‌تواند موجب کنسل شدن پرواز شود؛ زیرا در آن صورت سرعت یخ زدن بدنه‌ی هواپیما، از سرعت یخ‌زدایی بیشتر است.

به‌نظر می‌رسد حتی اگر لغو شدن پرواز، حسابی برنامه‌ی سفر شما را به‌هم بریزد،‌ بهترین گزینه در شرایط بد آب و هوایی، تعطیلی فرودگاه است.