بدون شک هواپیما یکی از اساسی‌ترین اختراعات بشر است که با توجه به تاثیر خود توانسته است جایگاه بسیار مهمی را در پروازها و سفرهای مردم اقصی نقاط جهان به خود اختصاص دهد. از طرفی علی‌رغم پیشرفت‌های روزافزون تکنولوژی، کماکان، هر از چندگاهی اخبار گوناگونی پیرامون فرود اضطراری وسقوط هواپیما می‌شنویم.

۹ سال پیش در چنین هفته‌ای بود که پرواز ۱۵۴۹ هواپیمایی آمریکا از نیویورک به مقصد کانادا به پرواز در آمد. کاپیتان «سالی» (Sully) خلبان ایرباس A320 در ژانویه‌ی سال ۲۰۰۹ میلادی در پی بروز مشکلات فنی برای این هواپیما، ناچار به فرود اضطراری روی آب‌های رودخانه‌ی «هادسون» (Hudson) در نیویورک شد. جالب‌تر آن‌که تمامی ۱۵۵ سرنشین این هواپیما از این حادثه جان سالم به در بردند. به هر ترتیب آوازه‌ی این هواپیما و کاپیتان سالی از هوا و آب تا پرده‌های سینما هم کشیده شد و «کلینت ایستوود» (Clint Eastwood) فیلم «سالی» (Sully) را در سال ۲۰۱۶ با بازی «تام هنکس» (Tom Hanks) ساخت.

در طول تاریخ از این دست فرودهای اضطراری روی آب کم نداریم. از جمله‌ی این موارد می‌توان به پرواز (ALM) در سال ۱۹۷۰ اشاره کرد که هواپیما با اتمام سوخت مجبور به فرود اضطراری روی دریای کارائیب شد که در پی این فرود ۲۰ نفر از ۵۷ سرنشین هواپیما جان باختند.

در سانحه‌ای دلخراش در سال ۱۹۹۶ نیز خلبان یکی از هواپیماهای پرواز اتیوپی پس از ربوده شدن و اتمام سوخت هواپیما، مجبور به فرود اضطراری روی آب شد که متاسفانه پس از این فرود هواپیما به سه تکه تقسیم شد و ۱۲۵ سرنشین از ۱۷۵ سرنشین جان باختند.

با توجه به مستندات و بررسی‌های انجام شده بدون هیچ شکی پرواز ۱۵۴۹ فرود آمده روی رودخانه هادسون، موفقیت‌آمیزترین مورد برای فرودهای اضطراری محسوب می‌شود. همین امر موجب شد تا تحقیقاتی برای فرود بی‌دردسرتر روی آب در مواقع اضطراری انجام شود. در ادامه «جان ترنر» (John Turner) به عنوان یکی از حرفه‌ای‌های این صنعت و عضو سازمان هوا و فضا به برخی از مهم‌ترین سوالات پیرامون این موضوع پاسخ می‌دهد.

آیا هواپیماها برای فرود روی آب هم طراحی شده‌اند؟

جان ترنر می‌گوید:

به طور حتم برخی از هواپیماها قابلیت فرود روی آب را دارند. تا جایی که در طراحی برخی از مدل‌ها نیز، مانند هواپیمای AG600 کشورچین، این قابلیت مشخصا در نظر گرفته می‌شود. این هواپیماها با بال‌های بزرگ‌تر و طراحی شناور قادر به فرود روی آب هستند.

او ادامه می‌دهد:

دیگر هواپیماها اگرچه چنین قابلیت‌هایی را ندارند؛ اما با پیشرفت فناوری، پارامترهایی در طراحی آن‌ها به کار گرفته شده است که امکان موفقیت و شانس بیشتری در مواقع اضطراری دارند.

آیا آزمون فرود روی آب برای مدل‌های جدید هواپیما صورت می‌گیرد؟

در پاسخ این سوال ترنر می‌گوید:

آزمون واحد و مشخصی برای فرود روی آب توسط شرکت‌های سازنده‌ی هواپیما انجام نمی‌شود، با این حال از لحاظ تئوری و روی کاغذ این احتمالات محاسبه می‌شوند. همچنین دستورالعمل‌های مربوط به هر هواپیما به خلبان یادآوری می‌شود تا در مواقع اضطراری بی‌خطرترین روش انجام شود.

کم‌خطرترین روش برای فرود روی آب چیست؟

ترنر معتقد است:

مهم‌ترین مورد برای فرود روی آب این است که هواپیما هم‌جهت و موازی با جریان و امواج آب فرود بیاید و نه مخالف آن. طبیعتا این امر در طول روز که خلبان دید بهتری نسبت به محیط اطراف دارد آسان‌تر خواهد بود.

وظیفه سرنشینان در زمان فرود روی آب چیست؟

ترنر در جواب می‌گوید:

همان‌طور که اشاره شد در طراحی هواپیماها سعی شده است که حالت شناوری روی آب لحاظ شود. همین امر تا حدی از مشکلات احتمالی پیشگیری می‌کند. همچنین جلیقه‌های نجات نیز برای همه‌ی سرنشین وجود دارد. از طرف دیگر سرنشینان نیز حتی‌الامکان می‌بایست موارد احتیاط را رعایت کنند.

سخن آخر؟

ترنر خاطرنشان می‌کند: سال به سال و با پیشرفت تکنولوژی، شاهد افزایش امنیت هواپیماها هستیم تا بتوانیم سفرهای کم‌خطرتری را داشته باشیم. سرنشینان نیز به یاد داشته باشند که با رعایت موارد مهم کمتر دچار خطر خواهند شد.

در انتها امیدواریم روزی فرا برسد که هیچ خطری هیچ سفری را تهدید نکند.