آفرینش انسان اشرف مخلوقات به گونه ای است که از بدو تولد نفس آدمی همچون آیینه شفاف و مانند آب زلال ، پاک و پاکیزه است ؛ خداوند در هنگام آفرینش انسان به خود آفرین گفت و این امر بیانگر جایگاه مهم آدم نسبت به آفریده های دیگر است که اشرف مخلوقات رتبه ی الهی انسان این موجود پیچیده است ؛ اما با وجود این همه نعمت هایی که خداوند به اوعطا کرده باز دچار اشتباه می شود و نفس پاک و زلالش را تنها با یک غفلت تبدیل به نفس سرکش می کنند؛ خداوندی که عرش ، کائنات و بهشت را برای آدم ارزانی داشته ، اما این نفس سرکش قدر ندانسته و به آن پشت پا می زند ؛ گناه در نگاه اول برای گناهکاران شیرین و جذاب به نظر می رسد غافل از اینکه تقرب الهی را از دست خواهد داد انسانی که فرشتگان حسرت جایگاه ش را دارند زمانی فرا می رسد که او را به دلیل گناهانش نفرین می کنند و چه بد سرنوشتی در انتظار آنهایی است که مورد غضب خداوند و نفرین فرشتگان الهی قرار گیرند ؛ یکی از بدترین گناهان کبیره دروغ است که غضب خداوند و نفرین فرشتگان را به همراه دارد .

دروغ از دیدگاه پیامبر( ص ) چگونه است ؟

بر اساس روایتی ، پیامبر اسلام (ص) در خصوص دروغگویی می فرماید : مؤمن هرگاه بدون عذر دروغی بگوید، هفتاد هزار فرشته او را لعنت می‌کنند و بوی گندی از قلبش خارج می‌شود که تا به عرش می‌رسد، و خداوند به سبب این دروغ، گناه هفتاد زنا که کم‌ترین آن زنای با مادر است در پرونده‌ی اعمالش می‌نویسد .

در روایتی دیگر ، رسول اکرم ( ص ) فرموده اند : در شب معراج دیدم، مردی که بر پشت خوابیده شده و دیگری بالای سرش ایستاده و در دستش چیزی شبیه عصای آهنی که سرش کج باشد، وجود داشت و سپس می‌آمد در یک طرف او می‌ایستاد و با آن وسیله‌ای که دستش بود بر روی او می‌زد در اثر این ضربه، دهانش از ابتدا تا انتهای آن قطعه قطعه می‌شد و همچنین با آن وسیله بر بینی و چشم او می‌زد و تا قفا پاره می‌شد، سپس به طرف دیگر می‌آمد و همین کار را تکرار می‌کرد، هنوز از این طرف فارغ نشده بود که طرف دیگر سالم و به حال اوّل برمی گشت و با او همان کار اوّل را می‌کرد . پرسیدم: علّت عذاب این شخص چیست؟ به من گفتند: این مردی است که صبح از خانه‌اش بیرون می‌رود دروغی می‌گوید که زیانش به آفاق می‌رسد و تا روز قیامت با او چنین عذابی می‌کنند .

نبی اکرم ( ص ) می فرماید ؛ در شب معراج دیدم که بر سر درهای جهنم جملاتی نوشته شده بود ؛ بر در سوم جهنم نوشته شده بود؛ خداوند لعنت کند دروغگویان را، خداوند لعنت کند بخیلان را، خداوند لعنت کند ستمگران را .

شخصى به حضور پیامبر( ص) رسید، عرض كرد نماز مى‏‌خوانم و عمل منافى عفت انجام مى‏‌دهم، دروغ هم مى‌‏گویم ! كدام را اول ترك گویم؟! پیامبر( ص) فرمود: دروغ، او در محضر پیامبر(ص) تعهد كرد كه هرگز دروغ نگوید : هنگامى كه خارج شد، وسوسه‌‏هاى شیطانى براى عمل منافى عفت در دل او پیدا شد، اما بلافاصله در این فكر فرو رفت، كه اگر فردا پیامبر(ص) از او در این باره سؤال كند چه بگوید، بگوید چنین عملى را مرتكب نشده است، اینكه دروغ است و اگر راست بگوید حد بر او جارى مى‌‏شود و همین گونه در رابطه با سایر كارهاى خلاف این طرز فكر و سپس خود دارى و اجتناب براى او پیدا شد و به این ترتیب ترك دروغ سرچشمه ترك همه گناهان او شد .

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هر کس سوگندی به خدا یاد کند که به اندازه بال پشه ای دروغ در آن باشد نقطه ای سیاه در قلبش پدید می آید و تا روز قیامت باقی می ماند ؛ چه خیانت بزرگی است که به برادرت چیزی بگویی که تو را تصدیق کند و تو به او دروغ گفته باشی ؛ سه گروهند که فردای قیامت خدا با آنها سخن نمی گوید و به آنها توجه نمی کند و آنها را از گناهانشان تزکیه نمی کند اول کسانی که چون چیزی ببخشند منت می گذارند دوم کسانی که کالای خود را با سوگند دروغ به فروش می رسانند و سوم انسانهای متکبر ؛ آیا شما را از بزرگترین گناهان خبر ندهم ؟ بزرگترین گناه شرک به خدا و بدرفتاری نسبت به پدر و مادر و دروغ گفتن است ؛ دروغ گو دروغ نمی گوید مگر به سبب پستی نفسش .

رسول گرامی ( ص ) می فرماید : بدترین و بالاترین رباها دروغ است؛ زیرا در ربای اقتصادی سرمایه افراد از میان می رود لکن در دروغ اصل ایمان خدشه دار می شود و ربا خوار مالى دارد و آن را زیاد مى‏كند و دروغ گو از هیچ، چیزى درست مى‏كند ؛ دروغ روزی انسان را کم می کند ؛ دروغ روزی را کم می کند و ممکن است مومن هر خصلتی پیدا کند و حتی با همان خصلت بمیرد اما به خیانت و دروغ آلوده نمی شود ؛ راستی آرامش است ولی دروغ هراس است؛ دروغگو درهیجان است که مبادا حرف امروزش با فردا تضاد داشته باشد ؛ جوانمردی در شخص دروغگو از همه کمتر است ؛ آن گاه که دروغ، عادت فرد شود، چه بسا جوانمردی، یکسره از وجود او رخت بربندد ؛ دروغگو، نه در زمره صدیقان درآید و نه در زمره شهیدان ؛ خداوند دروغگو را لعنت کند؛ اگر چه شوخی کرده باشد .

دیدگاه معصومان الهی ( ع ) در خصوص دروغ  

امیر مومنان علی (ع) فرمود : از دروغ بپرهیزید؛ چرا که ایمان را دور می کند ؛ شایسته است که مسلمان از دوستی و برادری با دروغگو بپرهیزد؛ زیرا او آنقدر دروغ می گوید که اگر سخن راستی هم بر زبان آورد، دیگر باور نخواهد شد ؛ دروغگو و مرده یکسان هستند؛ زیرا همانا برتری زنده بر مرده، در اطمینان مردم به او است؛ پس وقتی مردم به سخن دروغگو اعتماد نکنند، زنده بودنش باطل است ؛ میوه دروغ، پستی در دنیا، و عذاب در آخرت است ؛ سرانجام دروغ، سرزنش و پشیمانی است ؛ بیماری دروغ ، زشت ترین بیماری است ؛ دروغگو در مقام مشورت هیچ رایی ندارد رایش بی ارزش است .

در حدیثى از امام باقر(ع) ؛ خداوند متعال براى شر و بدى، قفلهایى قرار داده و كلید آن قفلها شراب است چرا كه مانع اصلى زشتیها و بدیها عقل است و مشروبات الكلى عقل را از كار مى‏اندازد سپس اضافه فرمود: دروغ از شراب هم بدتر است ؛ دروغ ویران کننده ایمان است ؛ خدای تعالی بر بدی ها قفل های فراوانی زده و شراب را کلید آن قرار داده است اما دروغ از شراب بدتر است .

امام صادق (ع) از عیسی ابن مریم (ع) نقل فرمود: کسی که بسیار دروغ گوید، ارزشش نزد خدا و نزد خلق او از بین می رود .

امام صادق (ع) فرمود:همانا انسان دروغ می گوید؛ پس، از نماز شب محروم می شود؛ پس آنگاه که از نماز شب محروم شد، از روزی گسترده که اثر نماز شب است محروم خواهد شد ؛ خدای عزوجل انبیاء را مبعوث نکرد مگر به راستی سخن و اداء امانت به نیک و فاجر؛ خداوند فراموشی را بر دروغ پردازان مسلط می سازد که انسان علاوه بر اینکه لازم است خود از دروغ گفتن بپرهیزد بایستی از همنشینی و دوستی با افراد دروغگو خود داری کند .

از امام صادق(ع) نقل شده که امیرالمومنین علی(ع) مکرر بالای منبر می فرمود : سزاوار است انسان مسلمان از دوستی با سه کس دوری کند؛ پر روی بی باک و تبه کار ، احمق و دروغگو سپس درباره دروغگو فرمود : زندگی کردن با دروغگو برای تو سزاوار نیست چون سخنان تو را برای‌دیگران و سخنان دیگران را برای تو بازگو می کند و هرگاه داستانی را به پایان رساند ، داستان دیگری به آن می افزاید تا آنجا که اگر راست گوید کسی باور نکند .

امام کاظم‏ (ع ) مى‏فرماید:انسان دانا، دروغ نمى‏گوید، هر چند دلش بخواهد و روشن است که وقتی عاقل دروغ نمی گوید قطعا انسان دروغگو عاقل نیست و انسانی است جاهل و نادان چون چراغ راه انسان عاقل عقل است اما نادان هر چه دل بخواهد، مى‏‌کند و تابع خواهش نفسانی دل اس؛خردمند ضرر سخن خلاف را می بیند و آنرا نمی گوید اما انسان نادان زیان انرا نمی بیند لذا مرتکب آن می شود .

امام حسن عسکرى (ع) مى فرماید: تمام پلیدیها در اطاقى قرار داده شده، و کلید آن دروغ است ؛ تمام پلیدیها در اطاقى قرار داده شده، و كلید آن دروغ است .

دروغگو درمیان جهنمیان نیز جایگاه بدی دارد

حجت الاسلام و المسلمین مصطفی کرمی در گفتگو با خبرنگارحوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه دروغ ریشه اصلی آتش جهنم است، اظهار کرد: دروغگو در میان جهنمیان نیز جایگاه بدی دارد؛ بر اساس روایات اهل جهنم هنگامی که با دروغگویان مواجه می‌شوند از فرشتگان عذاب درخواست می‌کنند به آن‌ها تنفس ندهند تا از بوی نامطبوع و بد دهان و اعضای جوارح و بدن دروغگویان در امان باشند به طوری که حتی دوزخ را به در کنار آن‌ها بودن ترجیح می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه تمام تخریب‌ها معلول دروغ است، افزود: دروغ یک اختلال خلقی و روانی است؛ انسان زمانی دروغ می‌گوید که به یک منفع برسدو از ضرر دوری کند در حقیقت دروغ زمانی رخ می‌دهد که فرد به دنبال جلب منفعت و دفع مفسده باشد؛ ریشه تمام مفاسد اخلاقی حب به دنیاست، شامل دروغ نیز می‌شود.

حجت الاسلام و المسلمین کرمی با اشاره به آثار تخریبی دروغ بر روح انسان، تصریح کرد: دروغ باعث می‌شود به مرور زمان دروغگویی ملکه فرد شود و به حوه اعتقاداتش ورود پیدا کند؛ انسان به آنجایی می‌رسد که فکر می‌کند تمام داده‌هایی را که دریافت می‌کند دروغ است مهم‌ترین آثار تخریبی دروغ بر فرد تقویت ویژگی نفاق و دوگانگی بر روح و روان و نفس او است دروغگویی عادتش می‌شود به مرور زمان فکر می‌کند عالم آفرینش دروغ است و اخبار کذب دریافت می‌کند.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: منشا بسیاری از تضعیف باور‌ها و اعتقادات جامعه امروز دروغ است البته نباید فتنه‌های آخر زمان را نیز فراموش کرد؛ وقتی فردی عادت به دروغگویی کند زندگی اش با دروغ گره می‌خورد باور‌های نادرست اثباتی برای قبول عالم دروغین است و تکذیب سرلوحه زندگی اش می‌شود و راهی برای انجام بزرگترین گناهان است.

وی با اشاره به اینکه دروغ کلید اصلی تمام گناهان است، عنوان کرد: گناهان در عصر آخرزمان آنقدر عادی به نظر می‌رسد که انواع شرارت‌ها به وضوح دیده می‌شود با کمی تامل متوجه خواهیم شد منشا و کلید تمام این گناهان با یک دروغ شورع شده است.

حجت الاسلام و المسلمین کرمی با اشاره به اینکه نقطه مقابل دروغ، صداقت است که حلال بزرگی برای مشکلات جوامع امروزی است، گفت: صداقت تنها سلاحی است که با گسترش آن می‌تواند جلوی معضلات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... اختلاف سلیقه و ستیزه جویی‌ها را گرفت؛ دروغ نباشد کمتر گناه رخ می‌دهد.