قلب، نقطه مركزي سيستم گردش خون در بدن بوده و وظيفه اصلي آن پمپاژ خون است. اين عضو، شكلي مخروطي دارد و از عضله ساخته شده است. قلب كه اندامي عضلاني است، محفظه‌هايي توخالي دارد كه از خون پر و خالي مي‌شود. قلب هر انساني تقريبا به اندازه مشت اوست. اين اندام حياتي در هر دقيقه پنج ليتر خون را پمپاژ مي‌كند و حدود صد هزار بار در روز و 35 ميليون بار در سال ضربان دارد.

قلب به وسيله يك ديواره به دو قسمت چپ و راست تقسيم مي‌شود. اين ديواره كه سپتوم نام دارد، از مخلوط شدن خون غني شده با اكسيژن با خون عاري از اكسيژن جلوگيري مي‌كند. علاوه بر اين ديواره، ‌ديواره ديگري در قلب وجود دارد كه قسمت‌هاي بالايي يعني دهليزها را از بطن‌ها يعني بخش‌هاي پاييني جدا مي‌كند. به اين ترتيب قلب از چهار اتاقك تشكيل مي‌شود. دهليزها بيشتر محل نگهداري خون است و بطن‌ها محل پمپاژ خون.در واقع هر يك از قسمت‌هاي قلب در جريان خون نقشي جداگانه دارد و خون مي‌تواند از قسمت‌هاي بالايي به پاييني وارد شود، اما نمي‌تواند از قسمت چپ به راست يا برعكس حركت كند. قلب و رگ‌هاي خوني در مجموع سيستم قلبي و عروقي را تشكيل مي‌دهد كه وظيفه گردش خون و اكسيژن در سراسر بدن را بر عهده دارد. سمت راست قلب كه از دهليز و بطن راست تشكيل مي‌شود وظيفه جمع‌آوري و پمپ خون از قلب به ريه‌ها را بر عهده دارد. ريه‌ها كه منبع اكسيژن است خون را تازه مي‌كند و به قلب مي‌فرستد. خون غني از اكسيژن از سمت ريه‌ها وارد سمت چپ قلب مي‌شود كه متشكل از دهليز و بطن چپ است. اين خون سپس از طريق رگ آئورت به تمام نقاط بدن براي تامين اكسيژن بافت‌ها فرستاده مي‌شود.

خون مي‌تواند از دهليز به بطن پايين بيايد، چرا که بين اين دو، دهانه‌اي وجود دارد كه آنها را از هم جدا مي‌كند. اين دهانه كه دريچه دولختي يا ميترال نام دارد، بعد از ورود خون به بطن بسته مي‌شود. بنابراين خون نمي‌تواند به دهليز برگردد. با استفاده از اين سيستم، خون هميشه فقط در يك جهت در داخل قلب جريان مي‌يابد. علاوه بر اين دريچه، دريچه‌هايي هم در پايين شريان‌هاي بزرگ حامل خون از قلب به آئورت و شريان ريوي وجود دارد. اين دريچه‌ها مانع برگشت خون پمپاژ شده به قلب مي‌شود.

قلب يك دستگاه پمپاژ است كه از ديوارهاي عضلاني ضخيمي ساخته شده است. اين جداره‌ها مي‌تواند فشار خون براي خروج از قلب را كاهش دهد. در عوض، خون با جريان يكنواختي در رگ‌هاي خوني به حركت در مي‌آيد. خون در مرحله نخست خروج از قلب وارد سرخرگ‌ها مي‌شود. عروقي كه از قلب خارج مي‌شود، ضخيم است، اما همين سرخرگ‌ها بزودي شاخه شاخه مي‌شوند و لوله‌هاي كوچك‌تر و كوچك‌تري را تشكيل مي‌دهند. كوچك‌ترين رگ‌هاي خوني به نام مويرگ‌ها، يك شبكه از عروق كوچك در سراسر بدن را مي‌سازند. مويرگ‌ها داراي ديوارهاي بسيار نازك بوده و در تماس نزديك با بافت‌هاي بدن هستند. سلول‌هاي قرمز خون براحتي مي‌تواند براي رساندن اكسيژن به سلول‌هاي همجوار از ديواره‌هاي مويرگ‌ها عبور كند. همان‌طور كه خون از طريق مويرگ‌ها جريان مي‌يابد، اين سيستم براي جمع‌آوري زباله‌ها يعني دي اكسيد كربن از سلول‌هاي بدن هم كارايي دارد. اين خون حاوي دي‌اكسيد‌كربن در مسير بازگشت از طريق مويرگ‌ها سپس وريدهاي كوچكي كه مويرگ‌ها با هم تشكيل مي‌دهند، به قلب مي‌رسد. اين رگ‌ها هم با يكديگر متحد شده و رگ‌هاي بزرگ‌تري را تشكيل مي‌دهند و در نهايت از مسير وريدهاي بزرگ به قلب مي‌رسند. بنابراين عروق خوني بدن، خون را در يك دايره عروقي دور قلب به سفر به نقاط مختلف بدن مي‌برند. در رگ‌ها هم آن را به قلب بازگشت مي‌دهند. در واقع قلب پمپي است كه باعث مي‌شود اين اتفاق بيفتد.