«دکتر فرهید همت‌زاده» با همکاری «فرشید هادی‌فر» و «اسماعیل ابراهیمی»، ابزار آزمایشی جدیدی ارائه داده‌اند که تفاوت بین پرندگانی که در مقابل گونه H5N1 ویروس آنفلوآنزای مرغی واکسینه شده‌اند، اما همچنان آلوده به این ویروس هستند را با پرندگانی که به طور طبیعی به آن آلوده‌ شده‌اند، تشخیص می‌دهد.

 این دستاورد علمی گامی مهم در مبارزه علیه این نوع کشنده از ویروس آنفلوآنزای مرغی به شمار می‌آید که در جمعیت‌های پرندگان آسیای جنوب شرقی و به ویژه اندونزی و ویتنام شیوع یافته است.

ویروس مزبور به دلیل انتقال احتمالی‌اش به انسان و امکان همه‌گیرشدن آن در صورت جهش‌یافتن به شکلی که به آسانی از پرندگان به انسان و سپس از انسانی به انسان دیگر شود، به دغدغه‌ای جهانی تبدیل شده است.

دکتر فرهید همت‌زاده، استاد ارشد ویروس‌شناسی دانشکده علوم حیوانات و دامپزشکی در کمپ Roseworthy دانشگاه آدلاید و رهبر این پروژه علمی، گفت: آنفلوآنزای مرغی در صدر فهرست بیماری‌های جدی سازمان بهداشت جهانی حیوانات قرار دارد.

وی ادامه داد: شیوع این بیماری در میان پرندگان تا حد زیادی توسط واکسیناسیون کنترل می‌شود و این امر قرارگرفتن انسان در معرض این ویروس را محدود می‌کند. اما توانایی تشخیص‌دادن بین پرندگان واکسینه‌شده و همچنان آلوده و پرندگانی که به طور طبیعی آلوده شده‌اند، همواره چالشی عمده بوده است. این امر مانع از رهگیری ویروسی شده که هنوز هم می‌تواند در میان پرندگان واکسینه‌شده وجود داشته باشد و تحت فشار واکسیناسیون به گونه‌های جدید جهش یابد.

همت زاده معتقد است: پرندگانی که واکسینه‌ شده‌اند اما هنوز هم دارای ویروس H5N1 زنده در بدنشان هستند، منبع اصلی ظهور گونه‌های جدید این ویروس هستند و چنین گونه‌هایی حتی می‌توانند برای پرندگان یا انسان‌ها خطرناک‌تر باشند.

با آزمایش جدید و حساس‌تر ابداعی، همت‌زاده و همکارانش می‌توانند این پرنده‌های واکسینه‌شده دارای ویروس زنده را شناسایی کرده و مانع از گریز هر نوع گونه‌ جهش‌یافته آن شوند. این امر برای پیشگیری از شیوع جهانی این ویروس و در نهایت ریشه‌کن‌کردن آن حیاتی است.

محققان حاضر در این مطالعه شامل دانشگاه ملبورن و سازمان‌های اندونزیایی، اکنون در حال اجرای برنامه‌های نظارتی عظیمی در مرغداری‌های سراسر اندونزی هستند.

آزمایش DIVA جدید (تفاوت‌گذاری حیوانات آلوده از واکسینه‌شده) از پروتئین ویروسی ویژه‌ای به نام Matrix protein 2 استفاده می‌کند که به طور متفاوتی به سرم خونی حیوانات آلوده‌شده به طور طبیعی و حیوانات واکسینه‌شده اما هنوز آلوده، واکنش نشان می‌دهد. از زمان شیوع نخستین مورد آنفلوآنزای مرغی در سال 2004، تولید آزمایش DIVA قابل‌اعتماد در اولویت جهانی بوده است.

جزئیات این دستاورد علمی در نشریه PLOS ONE قابل‌ مشاهده است.