شاهد این ادعا این است که اغلب قریب به اتفاق سلوک های عرفانی غیرشیعی ابتدای سلسله شیوخ خود را علی بن ابیطالب(ع) می دانند. همچنین علی بن ابیطالب (ع) نه تنها برای یک اهل علم و علامه الگوی انسان کامل است، بلکه سیره او برای کارگران و ورزشکاران و پهلوانان نیز اسوه است.

علت چیست؟ شاید رجوع به دیدگاه های روان شناسان در تحلیل این مطلب مفید باشد. از نگاه روان شناسان، پدر برای فرزندان، دارای دو چهره است؛ چهره نخست او، ملجاء و پناه امن خانواده است. کودک در آغوش مادر، مهربانی و محبت و کانونی گرم را حس می کند ولی حفظ و امنیت این کانون گرم را مرهون پدر است.

پدر برای فرزندان، نگهبان خانه است، او نماد امنیت برای فرزندان است. پدر هرگونه خطر خارجی را از خانواده خود دفع می کند و مسئولیت تامین معاش و رفاه خانواده به عهده اوست.

از سوی دیگر، پدر دارای چهره ای دیگر نیز هست، که اساسا متفاوت با چهره اول اوست: او همچون یک ناظم، مسئول حفظ ارزش هاست، او مسئول تربیت فرزندان است و لازمه تربیت فرزندان، محدود کردن آنهاست بنابراین در کنار چهره مهربان و لطیف اولیه، چهره ای منضبط وجود دارد: پدر در مقابل نادیده گرفتن حدود توسط فرزندان، احتمالا به آنها غضب می کند. پس «پدر» برای کودکان، یعنی هم اوج مهربانی و هم اوج انضباط. با تکیه بر همین تصویر از «پدر» در دوران کودکی، می توان تصویر پدر معنوی یک امت و یک ملت را نیز ترسیم کرد: او کسی است که از چنان غنا و قدرت شخصیتی برخوردار است که هم در برابر مهاجمان و خطرات خارجی، از امت و ملت خود توانایی دفاع را دارد، و هم امت خود را از خطاها و اشتباهات نهی می کند.

سیره علی بن ابیطالب(ع)، نشان دهنده چنین شخصیتی است و در تاریخ، غیر از پیامبر اکرم(ص)، شاید کسی را تا این حد متناسب برای عنوان کردن «پدر» ملت ها، نیابیم. علی(ع) از یک سو مدافع همیشگی حریم و مرزهای ملت خود در برابر دشمن خارجی است و از سوی دیگر، در برابر غفلت های دوستان داخلی هم سکوت نمی کند.

او از یک سو هم آن قدر چهره ای آرام و لطیف دارد که شبانه به یتیمان رسیدگی کند و در برابر ناسزاهایی که به او نسبت داده می شد، سکوت کند، و از سوی دیگر هم آن قدر بر سر ارزش های اخلاقی و انسانی ایستادگی دارد که در برابر زیاده خواهی های نزدیک ترین خویشان و دوستان خود، با غضب و تندی برخورد می کند. او تصویر کاملی است از یک «پدر»؛ که در آغوشش هم امنیت داریم و هم عبور از دوران «کودکی» را حس می کنیم.